تیموریان یا گورکانیان
ایران (۷۷۱ – ۹۱۱
ه.ق/۱۳۷۰ -
۱۵۰۶ م) دودمانی ترک تبار بودند.
بنیانگذار این دودمان امیر تیمور گورکانی بود که در آسیای میانه میزیست و سمرقند
پایتختش بود. تیمور کشوری گسترده و دولتی سترگ ایجاد کرد و سرزمین فرارود (ماوراءالنهر)
را به اهمیتی رساند که تا آن زمان هیچگاه بدان پایه نرسیده بود. او مرزهای خود را نخست
در سرتاسر آسیای میانه و آنگاه سراسر خراسان و آنگاه به همهٔ بخشهای ایران و عثمانی
و بخشهایی از هندوستان گسترش داد. از آنجایی که فتوحات تیمور بیشتر جنبهٔ یورش و هجوم
داشت تا تسخیر واقعی، اغلب این مناطق باز به زودی از تصرف تیموریان خارج شد. با این
حال ماوراالنهر مدتی مرکز دولتی شد که بیشتر ایران و افغانستان را افزونبر ماوراءالنهر
دربر میگرفت. هنگامی که کشورهای گسترده تیموری تجزیه شد، دورهٔ هرج و مرج پیش آمد.
به محض اینکه تیمور مرد، ترکان عثمانی و آل جلایر و ترکمانان درصدد تصرف کشورهای ازدسترفتهٔ
خود برآمدند. بااین همه، فرزندان تیمور موفق شدند که شمال ایران را کم و بیش به مدت
یک سده برای خود نگاه دارند. هرچند آنان بیشتر با یکدیگر در کشمکش بودند. سرانجام شاهرخ
موفق شد که مناقشات اقوام خود را تا حدی رفع و قدرت و اعتبار کشور را نگهداری کند.
ولی پس از مرگ او تصرفاتش به قسمتهای کوچکتر مجزا شد و به همین سبب صفویان و امرای
شیبانی آنها را به متصرفات خود پیوست کردند. با این حال خاندان تیموری از میان نرفت
و نوادگان تیمور پس از چندی پستر فرمانروایی خود را به هندوستان بردند و امپراتوری
بزرگ گورکانیان هند را بنیاد گذاردند
.
منبع : ویکی پدیا